Help de longen

Wat doen onze longen
Lucht in- en uitademen; zuurstof opnemen en afvalstoffen uitademen. Dit is een actief proces. Bij inademen gaat het middenrif naar beneden en de borstwand zet uit, bij uitademen komen middenrif en borstwand weer in de oorspronkelijke stand. Dit is een passief proces, het gebeurt dus automatisch. Als het middenrif slap is, Ademt u slecht uit en dat is ongunstig voor het zuurstofgehalte in uw bloed.
Een gezonde long geeft geen klachten, voelt geen pijn (want er bevinden zich geen zenuwen in de longen) en heeft een minimale inspanning nodig voor de gasuitwisseling
.
Wat kan er misgaan
Er kan op alle fronten iets misgaan: in borstwand/ribben/borstbeen, borstvlies, de longen zelf, de bloedvaten, het middenrif en de spieren.
Ziektebeelden

De bekendste ziektebeelden zijn COPD, astma, pneumonie (longontsteking), longkanker, longembolie en klaplong. In dit stuk komen COPD en astma aan de orde.

1. COPD

COPD is de verzamelnaam voor chronische bronchitis en longemfyseem.
Bij longemfyseem zijn er beschadigingen aan de longblaasjes ontstaan; deze schade kan niet meer hersteld worden. Daardoor vermindert de longfunctie.

Oorzaak: roken en inhaleren van andere chemische stoffen door blootstelling aan brand, luchtvervuiling enz. Dicht bij een vervuilende omgeving wonen of werken (bijvoorbeeld Tata Steel, het vroegere Hoogovens!) draagt hiertoe bij.
Bij mensen die roken loopt de longfunctie sneller terug dan bij niet-rokers.

Hoeveel mensen hebben COPD
In Nederland zijn 320.000 mensen met COPD, daarnaast lopen 30.000 mensen een verhoogd risico, meestal op oudere leeftijd. Als iemand op jongere leeftijd al deze verschijnselen vertoont, kan er sprake zijn van een andere ziekte: α-1 (alfa-1) antitrypsine deficiëntie.
Opmerkelijk

80% van alle mensen met COPD heeft vroeger gerookt en doet dat soms nu nog. Van alle rokers heeft 20% last van COPD. Stoppen is altijd zinvol omdat het ziekteproces daardoor vertraagd wordt.
Klachten

De klachten bij COPD kunnen bestaan uit dyspneu (ademnood, benauwdheid, kortademigheid), hoesten, slijm opgeven. De ziekte heeft een progressief karakter, wat inhoudt dat deze steeds erger wordt.

Wat kun je zelf doen
Het is heel belangrijk dat mensen met COPD goed voor zichzelf zorgen. Onder andere fysiotherapie kan daarbij helpen. Voorts moet je als COPD-patiënt zorgen dat je geen infecties oploopt.
De ernst van de ziekte verloopt via een aantal stadia: Gold 1 t/m 4. De naam verwijst naar de arts die deze stadia voor het eerst onderscheidde.

Behandeling
De behandeling van COPD gebeurt met o.a. luchtwegverwijders en ontstekingsremmers door inhalatiesystemen, antibiotica en prednisontabletten. Genezing is niet mogelijk; de behandeling is gericht op het verminderen van de klachten. De gemiddelde levensverwachting hangt onder andere af van het stadium, de frequentie van exacerbaties en het aanwezig zijn van andere ziekten.
Een exacerbatie wordt ook longaanval genoemd. Deze treedt plotseling op maar kan ook sluimerend aanwezig zijn.
Als de patiënt meer zuurstof nodig heeft, als intraveneuze medicatie (in te brengen in een ader) noodzakelijk is of als thuis blijven niet meer wil, dan moet er een ziekenhuisopname plaatsvinden.

2. Astma

Astma is een chronische luchtwegontsteking, waarbij de slijmvliezen altijd geïrriteerd zijn. Iemand met astma is extra gevoelig voor prikkels als rook, mist, parfum, deo etc. Meeroken is net zo erg als zelf roken. Deze prikkels moeten zoveel mogelijk vermeden worden.
De ziekte kan goed onder controle komen.
Een aanval wordt getriggerd (uitgelokt) door prikkels van buiten. De slijmvliezen gaan zwellen en vocht aanmaken (snot, slijm/sputum), waarbij de spieren rond de luchtwegen samentrekken. Slijmvliezen reageren op een prikkel van buitenaf.

Kenmerken: dyspneu (ademnood, benauwdheid, kortademigheid), hoesten, piepen.

In Nederland loopt een half miljoen mensen rond met astma. Naar schatting zal dit cijfer in de komend jaren nog stijgen. Het komt meer bij vrouwen voor dan bij mannen. Het is een genetische bepaalde aandoening.

Er worden enkele soorten astma onderscheiden:

allergisch
niet allergisch
optredend op volwassen leeftijd
inspanningsastma

De slijmvliezen kunnen rustig gehouden worden door inhalatie met steroïden en luchtwegverwijders. Het is ook belangrijk zo veel mogelijk schadelijke prikkels te vermijden. Autogene training kan ademhaling verbeteren. Ziekenhuisopname is zeer uitzonderlijk. Bijvoorbeeld als het inhaleren niet meer lukt en de toediening van zuurstof noodzakelijk is.

De arts kan inhalatiecorticosteroïden en luchtwegverwijders, anti-allergie tabletten en nog vele andere middelen voorschrijven.